40 ÇATI VE CEPHE • MAYIS-HAZİRAN / 2025 MAKALE SÜRDÜRÜLEBILIR ŞEHIR PLANLAMASI NEDIR? Sürdürülebilir şehir planlaması; şehirlerin çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla hem binalar hem de daha geniş ölçekli altyapılar üzerinde kapsamlı stratejiler geliştirmeyi hedefler. Bina ölçeğinde, enerji verimliliği yüksek izolasyonlar ve yenilenebilir enerji kaynaklarının (güneş panelleri, rüzgar türbinleri) entegrasyonu öne çıkar. Su yönetiminde ise düşük akışlı cihazlar ve yağmur suyu toplama sistemleri ile su tasarrufu sağlanır. Malzeme seçiminde yerel ve geri dönüştürülebilir materyaller kullanılırken, atıkların azaltılması ve geri dönüşüm teşvik edilir. İç mekân kalitesini artırmak için doğal ışık ve havalandırma sistemleri optimize edilir, düşük VOC içerikli malzemeler tercih edilir. Kapsamlı yaklaşımlar arasında, karma kullanım alanlarının ve yeşil alanların planlanması, etkili toplu taşıma sistemlerinin ve aktif ulaşım yollarının (bisiklet ve yürüyüş yolları) entegrasyonu bulunur. Enerji ve su altyapısında akıllı şebekeler ve yerel enerji üretim tesisleri kullanılarak kaynak verimliliği sağlanır. Sosyal sürdürülebilirlik, toplum katılımını teşvik eden ve erişilebilirliği artıran tasarımlar ile desteklenir. İklim adaptasyonu, iklim değişikliği risklerinin analiz edilmesi ve sıcaklık adası etkisini azaltan çözümler (yeşil çatılar, su kütleleri) ile gerçekleştirilir. Üstelik akıllı şehir teknolojileri, veri toplama ve otomasyon sistemleri aracılığıyla enerji, su ve trafik yönetiminde verimlilik sağlanır. Bu bütünsel yaklaşım, şehirlerin çeşitli dinamiklerini entegre ederek daha yaşanabilir, çevre dostu ve ekonomik olarak sürdürülebilir yaşam alanları oluşturmayı amaçlar. Sürdürülebilir şehir planlaması, binaların ötesinde geniş bir perspektif sunarak, şehirlerin tüm dinamiklerini entegre bir şekilde ele alır. Bu yaklaşım, hem çevresel hem de sosyal ve ekonomik sürdürülebilirliği sağlamak için stratejiler geliştirir ve uygulamaya koyar. İNŞAAT SEKTÖRÜNDE SÜRDÜRÜLEBILIRLIK NEDIR? Sürdürülebilir inşaat, binaların ve altyapının çevreye duyarlı bir şekilde tasarlanması, inşa edilmesi ve işletilmesi anlamına gelir. Bu, yenilenebilir ve toksik olmayan malzemelerin kullanılması, enerji verimliliğinin artırılması ve atıkların en aza indirilmesi gibi konuları içerir. Gelişmekte olan ülkeler, artan ihtiyaçlarına yanıt verebilmek için inşaat sektöründe ilerlemeye ihtiyaç duymaktadır. Ulaşım, enerji santralleri, havalimanları, barajlar, köprüler, yerleşim alanları vb. alanlarında projelere ihtiyaç duyar, dolayısıyla bu projeler ülkelerin ekonomilerinde büyük pay sahibidir. Global Construction 2020 raporuna göre inşaat sektörü 12,7trilyon dolarla dünya üretiminin %14,6’sını oluşturmaktadır. İnşaat Pazarı Boyutu 2024 yılında 9,058 Trilyon ABD Doları olarak değerlendirildi. İnşaat sektörünün 2025 yılında 9,511 Trilyon ABD Dolarından 2034 yılına kadar 14,757 Trilyon ABD Dolarına çıkması ve tahmin döneminde (2025 - 2034) %5,00 bileşik yıllık büyüme oranı (CAGR) göstermesi bekleniyor. İnşaat projelerini farklı dallara ayırmak zor olsa da genel kabul görmüş olan bir düşünceye göre inşaat projeleri şu başlıklar altında sınıflandırılabilir: • Konut İnşaatları • Bina İnşaatı • Sanayi Yapıları • Ağır Mühendislik Yapıları Tarihin en eski dönemlerinden beri süregelen, insanların barınma, korunma ve kendilerini geliştirerek yeni medeniyetler kurup bu miraslarını ileriye taşıma kaygısı inşaat kavramının o dönemlerden günümüze kadar insanlığın en önemli konularından birisi olmaya devam ettiğini göstermektedir. Günümüzde de ülkelerin kalkınması konusunda en önemli etmenlerden biri olan inşaat sektörü bünyesinde bulundurduğu ekonomik, toplumsal ve çevresel birçok etmen nedeniyle sürdürülebilirlik kavramı açısından oldukça önemli bir anlam teşkil etmektedir. İnşaat sektörünün neden olduğu tüm çevresel sorunlara rağmen çevresel, ekonomik ve sosyal anlamda sahip olduğu roller, sektörün vazgeçilemez olmasına neden olmuş ve doğayla uyumlu bir şekilde gelişimi sağlamak açısından yeni fikirler ortaya atılmasına yol açmıştır. Sürdürülebilir yapım kavramı çatısı altında toplanan bu fikirler temel olarak, maliyet artışını göze alarak yeniden kullanılabilir ve daha az enerji sarfiyatı yapacak şekilde inşaat malzemelerini kullanarak sektördeki kaynak kullanım yükünü hafifletmeyi ve sonucunda daha az atık üretmeyi amaçlamaktadır. Uluslararası bağlamda bakıldığında sürdürülebilir yapım kavramına sadece son on yıllık dönemde “International Council for Research and Innovation in Building and Construction (CIB)”nin yaptığı çalışmalarda rastlamak mümkündür. İnşaatta sürdürülebilirlik konusu çoğu zaman “yeşil” kavramıyla iç içe hatta aynı olarak düşünülmesine rağmen “yeşil” terimi, sürdürülebilirlik kavramını tamamen kapsamamaktadır. İki kavram arasındaki temel fark çevreyle ilgili kaygıların göz önünde bulundurulmasıdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=