Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 48. Sayı (Ocak-Şubat 2014)

29 ÇATI & CEPHE • OCAK - ŞUBAT / 2014 istatistiklerine ilişkin bültende, 2011 yılı - nın ilk dokuz ayında verilen yapı ruh - satlarının adet olarak yüzde 85,24’ü, alan olarak da yüzde 74,01’ini konutlar oluşturmaktadır [1]. Bu oranlar, ülke - mizde yapım endüstrisinde konut üre - timinin taşıdığı ağırlığı ortaya koymak - tadır. Konut projelerini incelediğimizde de çoğu projede eğimli çatı kullanıldığı görülmektedir. Az ya da çok katlı konut - larda eğimli çatı uygulamasında ahşap konstrüksiyonlu çatı, betonarme eğimli plak ya da çelik çatı uygulamaları ile gerçekleştirilebilirken, konut yapıla - rında, uygulamada çoğunlukla ahşap konstrüksiyonlu oturtma çatılar karşı - mıza çıkmakta, bu çatının altında ve son kat tavan döşemesinin üstünde kalan çatı arası hacim, genellikle aktif olarak kullanılmamaktadır. Konutlarda eğimli çatı kullanıldığı durumlarda, sıcak çatı uygulaması yapılarak çatı arası mekanın en üst kattaki konutların kullanımına katılması, hem ekonomik açıdan alanın artırılması yönünden kazanç sağlaya - cak, hem de iç mekan kalitesi ve son katların özelleşmesi yönünden değer kazandıracaktır. Yapı üretim maliyet - lerinin ve arsa maliyetlerinin yüksekliği göz önüne alındığında, yapılarda hiçbir alan kaybına tahammül edilemeyeceği açıktır. Yapı ömrü de göz önüne alındı - ğında, bu alanların hem yaşam kalite - sine katabilecekleri, hem de üretim ve kullanım dönemi maliyetleri açısından kullanıma katılması gerektiği açıktır. Konutlarda Çatı Arası Mekanının Kullanıma Katılmasının Fiziksel Performans Boyutu Yapı alt sistemi elemanı olan çatının karşı karşıya olduğu iç ve dış ortam fiziksel koşulları, çatı arası mekanı kul - lanıldığında, mekan içindeki yaşamsal kaliteyi de doğrudan etkilemektedir. Bu çerçevede, Şekil 1’de görüldüğü üzere turan malzemelerin uygun seçimi önem taşımaktadır. Dış kabuğun yatay yüzey oluşturan bir parçası olması nedeniyle su yalıtımı, termal konfor ve yoğuşma açısından taşıdığı riskler, çatıyı yapıda dikkat edilmesi gereken bir eleman yap - maktadır. Çatılara duyulan güvensizlik, çatı arası mekanların kullanım dışına atılması ve hatta son katların çatıdan kaynaklanan problemler nedeniyle kon - for koşullarında olumsuzluklar yaşan - masına neden olmaktadır. Doğru detay ve doğru uygulama ile yapılan başarılı çatı uygulamaları, çatı altında kalan mekanların sağlıklı, yaşanabilir mekan - lar olmasını sağlayacaktır. İnsanlarda temelde içinde yaşama isteği uyandı - ran bu mekanların kullanıma katılması, ekonomik açıdan önemli oranda kayıp alanın kullanıma kazandırılmasını sağ - layacaktır. Ülkemizde konut üretimi, toplam inşaat alanı içinde çok önemli bir paya sahiptir. TUİK tarafından 6 Ara - lık 2011 tarihinde yayınlanan Yapı Ruhsatı&Yapı Kullanma İzin Belgesi ÇATIDER tarafından 2003 yılında kuru - lan “Çatı Altlarının Kullanıma Açılması Komisyonu”nun çalışmaları, ÇATIDER üyesi firma temsilcileri, İstanbul Kül - tür Üniversitesi öğretim üyeleri Doç. Dr. Esin Kasapoğlu ile Yrd. Doç. Dr. Gamze Özkaptan Alptekin ve son ola - rak Mimar Cengiz Bektaş’ın katılımıyla sürmektedir. Komisyon yılda birkaç kere topla - narak, hukuki düzenlemeler, mevcut uygulamalar ve çatı sektörünün karşı - laştığı problemlerle ilgili durum değer - lendirmesi yapmakta; yapılı çevre kalitesinin yükseltilmesi, kullanıcıların bilinçlendirilmesi, çatı sektörünün iler - lemesine katkı sağlayacak adımlar atıl - ması yönünde fikirler geliştirilmekte ve eylem planları yapmaktadır. “Çatı”, yapının üst örtüsünü ya da bitişini ifade ederken, dış kabuğun bir parçası ve fonksiyonel bir yapı elemanı - dır. Çatı, yapıyı dış ortamdan ayırırken, iç mekanın sınırlarını belirler. Çevresel ölçekte ise çatı, yapının cephesinin bir parçası ve siluete etki eden bir yapı ele - manıdır. Çatının altında kalan ve çatı arası olarak adlandırılan hacim, kullanıl - dığında oldukça sıcak ve hoş bir mekan etkisine sahip olabilirken, genelde pek çok yapıda ortak alan ya da depo nite - liğinde kullanım dışına çıkartılan bir mekan olarak karşımıza çıkmaktadır. Geçmişten günümüze Türkiye’de konut örneklerini incelediğimizde, konut kül - türümüzde çatı arası mekanların kulla - nımının yaygın olmadığı görülmektedir. Teknik açıdan çatıyı ele aldığımızda, yapısal olarak çatı konstrüksiyonu, yalı - tım katmanları ve çatı kaplamasından oluştuğunu söyleyebiliriz. Bu katman - ların çatı sistemi içinde yer almaları, uygulama yöntemi olarak sıcak çatı, ya da soğuk çatı uygulaması seçimine göre farklılaşmaktadır. Çatıdan beklenen performansın sağlanabilmesinde doğru detay çözümü ve çatı katmanlarını oluş - Londra ve Barselona’dan çatı örnekleri