Çatı ve Cephe 71.Sayı (Kasım-Aralık 2017)

cativecephe.com Çatı & Cephe / Kasım-Aralık 2017 48 makale Işıl Türkay Araştırma Görevlisi İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Mimarlıkta Yapı ve Yapım Teknolojileri Çalışma Grubu Kenetli Metal Çatı Kaplama Sistemleri için DIN 18339’a Göre Rüzgar Güvenliği Açısından İlkesel Tasarım Önerileri 1. Giriş K enetli metal çatı kaplama sis- temleri; kaplama levhası, ayı- rıcı tabaka ve su yalıtım örtüsü, sabit ve kayar metal klipsler, vidalar ya da çiviler ve kör kaplamadan oluş- maktadır ve kenetleri tek bükümlü veya çift bükümlü olabilmektedir [1, 2]. Sistemin, diğer birçok çatı kaplama alternatifine göre yapım ve performans ile ilgili bazı avantajlarından söz etmek olanaklıdır. Rulo halinde istenilen boy- larda üretilebilen metal levhalar, kar- maşık biçimlerdeki ve özellikle eğrisel yüzeylere uygulamada kolaylık sağla- maktadır [3]. Sistemi oluşturan mal- zemelerin hafif olması, çatı sistemine gelen yükün azalmasına ve taşıyıcılık performansının iyileşmesine katkıda bulunmaktadır [4]. Metallerin bünye- lerine su almayışları ve uygun şekilde tasarlanıp uygulanmış kenet bölgesi- nin su geçirimsizliği, sistemin birinci su geçirimsizlik işlevini üstlenmesi, metal kaplamanın altında bulunan su yalıtım örtüsünün de ikincil bir su geçirimsizlik önlemi oluşu, sistemin su ile ilgili per- formans düzeyini yükseltmektedir [4]. Metallerin sıcaklık farklarına bağlı ola- rak gerçekleşen ısıl genleşmeden kay- naklı boyutsal değişimler ise sistemin tüm çatı yüzeyinde parçalı uygulanması ve birleşimlerinin hem sabit hem kayar klipslerle sağlanması sayesinde tolere edilebilmektedir [5]. Kenetli metal sistemlerde kör kap- lamanın alt tarafında öngörülen hava- landırma tabakası ile genelde yeterli düzeyde yoğuşma kontrolü sağlanabil- mektedir. Bu özellik, iyileştirilmiş nem performansı ile birlikte metale temas edecek yoğuşma suyunu ortadan kal- dırması ile, farklı metallerden klipsler ve çatı kaplaması söz konusu ise, bunlar arasında oluşabilecek elektrokimya- sal etkileşimlere izin vermemekte ve korozyona bağlı olası çatı hasarlarını en aza indirmektedir [4]. Sistemin tüm olumlu özelliklerine rağmen diğer çatı kaplama sistemlerinde de rastlanan, tasarım veya yapım sürecindeki hata- lardan kaynaklanan hasarlar oluşabil- mektedir [6]. Kenetli metal kaplamalı çatılardaki hasarların etkenlerinden biri de rüzgardır. Bunun nedeni, çatı kaplamasına etkiyen rüzgar yükünün, binanın herhangi başka bir bileşenine göre daha etkili olmasıdır [6]. Siste- min tasarımında, etki edecek rüzgar yükünün öngörülmemesi, hatalı sistem seçimi gibi nedenler hasar oluşma ris- kini artırmaktadır. Bu durumda kuv- vetli rüzgarlarda, çatı kaplamaları en sık zarar gören ve onarılması veya yenilen- mesi en maliyetli yapı elemanı bileşeni olarak karşımıza çıkmaktadır [6]. Rüzgarın binadaki etki kombinas- yonlarının doğru şekilde ortaya kon- ması, bina ölçeğinde biçim verme ve taşıyıcı sistemin tasarımıyla birlikte, çatı tasarımında da yol gösterici rol oynar.