Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 82. Sayı (Eylül-Ekim 2019)

cativecephe.com Çatı ve Cephe / Eylül-Ekim 2019 27 çatıya kadar hızla ulaşmış ve aşağıdaki tablodan görüleceği üzere katlar yüksel- dikçe yangının etkisi ve can kayıpları maalesef artmıştır [1]. Belirttiğimiz gibi bununla ilgili Birle- şik Krallık’ta çok kapsamlı soruşturma ve araştırmalar yapılmış, aynı hataların tekrarlandığı 278 bina tespit edilmiş ve bunlar trajik bir şekilde tahliye edilmiş- tir. Bu sebeple bu çalışmada özellikle kaplamalı cephe tipi ve alüminyum kompozit levha, havalandırma ve yalıtım şilteli katmanlaştırma üzerinde durulacaktır. Ancak burada ele alınan prensipler genel olarak cephe kavra- mında yangın yayılma önlemlerinin temel yaklaşımını oluşturur. 3. KAPLAMALI CEPHE VE YANGIN İLİŞKİSİ NEDENLERİ Peki neden bunlar yaşandı? Cephe- lerin, daha doğrusu iyi tasarlanmamış cephelerin, yangınların yayılmasında nasıl bu kadar etkili olduğunu ince- leyelim: Katmanlaştırılmış modern cephe- lerde yangın yayılması ile ilgili temel ayrıştırma şu şekilde olmalıdır: Kap- Grenfell Yangını, katlara göre can kaybı [1] Birinci Grup Karakterler İkinci Grup Karakterler Üçüncü Grup Karakterler A1 - Hiç Yanmaz s1 - En az duman, Duman yok d0 - Yanarak Damlama Yok A2 - Zor Yanıcı s2 - Duman kısmen d1 - Yanarak damlama kısmen B1, B2 - Zor Alevlenici s3 - Duman performansı belirlenmemiş d2 - Performans belirlenmemiş C, D, E, F - Normal Alevlenici veya alevlenici lama malzemesi, Isı Yalıtım Malzemesi, Su ve Buhar Yalıtım malzemesi, Detay- landırma. Bunları sırasıyla değerlendi- recek olursak: 3.1. Kaplama Malzemesi Kaplama malzemelerinden kasıt, cephe katmanlarının en dışında görsel- liği sağlayan, özellikle güneş ve yağmur etkileri için birinci derecede koruma sağlayan malzemelerdir.Bunların yan- gın ile ilişkisi aşağıdaki sınıflandırma ile yapılır: TS EN 13501-1 standardına göre örnek olarak A2, s1, d0 gibi bir kod- lama ile aşağıdaki tabloda belirtilen özellikler özetlenmektedir [4]. Buna göre yüksek bina cephele- rinde kaplama malzemesi olarak A ve B sınıfının dışında kalanlar son derece tehlikelidir. B sınıfı malzemelerin dahi kullanılması önemli riskler içerir. A1 sınıfında yer alan malzemeler, örnek olarak, doğal taş, terracotta, seramik, solid alüminyum, çelik sac levha, çinko levha, bakır levha, kor- ten levha, yanıcılık ile ilgili bir sorun yaratmaz. Çimento Esaslı Camelyaf Takviyeli Beton Kaplamalar (GFRC -GRC) ise A2 sınıfındadır ve yine güvenli malzemelerdir. Kompakt Laminat ve Ahşap gibi malzemeler ise zaten yanıcı-alevlenici özelliklerinden dolayı yüksek binalarda kullanılmazlar. Fakat yukarıda örnekleri verilen yüksek bina yangınlarının çoğu, cephelerinde Alüminyum Kompozit Levha (ACM) kullanılmış yapılardır. İşlenmesi kolay, uzun ömürlü, uygun maliyetli olan bu kaplama malzemesi, yoğun bir şekilde yeni-modern projelerde kullanılır. Ancak gerçekten kullanışlı ve başarılı olan bu malzeme tek tip değildir, çeşit- leri mevcuttur ve bunların farklı yangın sınıflandırmaları yapılmıştır. A2, B1 ve C sınıfları bulunur. Bu malzeme genel- likle 0,35 mm ile 1 mm arasında iki adet ince alüminyum tabakanın orta- sında 3 ile 8 mm arası kalınlıkta dolgu malzemesi ile üretilir. Bu malzemele- rin en ucuz maliyetli kolay çözümü ve sektörde ilk piyasaya çıkanı PoliEtilen plastik dolgudur. Fakat bu tipler A veya B sınıfında yer alır, yani yanıcıdır. Mineral esaslı dolgu veya petek şeklinde boşluklu alüminyum dolgular kullanılan tipleri ise B1 ile A2 sınıfla- rına kadar üretilebilir. Bunlar yukarıda detaylı izah edildiği gibi yanmayan, kolay yanmayan sınıflardır ve biraz- dan ısı yalıtım malzemesini açıklarken vereceğimiz test sonuçlarında bunla- rın kullanımı ile ilgili sonuçları göre- bileceğiz. Dolayısıyla, aşağıdaki test sonuçları tablosundan da görüleceği üzere, kaplama malzemeleri seçimi çok önemlidir, yani yanması ve yandığında gaz-duman salımı ile alev damlaması bu malzemeleri çok önemli hale getirir. Bildirinin bundan sonraki bölü- münde, kaplama malzemesi olarak alü- minyum kompozit levha kullanımına ve bununla ilgili doğru-yanlış seçimlere odaklanacağız.