Mimari projesi Tabanlıoğlu Mimarlık tarafından tasarlanan M1 Meydan Merter Alışveriş Merkezi, yaklaşık 45 bin metrekarelik bir alana konumlandırılmış. Hava şartlarına göre açılıp kapatılabilen kayar çatısı ve soğutma sisteminde kullanılan güneş enerjisi teknolojisi, projenin teknik altyapısının ana öğelerini oluşturuyor. 30 bin metrekare kiralanabilir alana sahip olan projede toplamda 50 mağaza faaliyet gösterecek.

Metro Group Asset Management Türkiye'deki altıncı alışveriş merkezi olan proje, üzerinde bulunduğu eğimli arazinin topografik yapısına ve bulunduğu çevreye tamamen uyumlu mimari özelliklere sahip. Özgün mimarisi sayesinde, alışveriş merkezi her biri otopark alanlarıyla çevreli iki zemin katına ve bu sayede eşit yoğunlukta kullanılacak olan iki ana girişe sahip olarak tasarlanmış. Merkezin ortasından geçen ana pasaj katı ise çevredeki konut sahipleri ve alışveriş merkezi ziyaretçileri için yakındaki tramvay istasyonuna kestirme bir yürüme yolu oluşturuyor.

Binanın en öne çıkan mimari özelliği, alışveriş merkezinin ana pasaj katı üzerinde bulunan kayar çatısı. Uygulaması Plastaş Plastik Levha İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından gerçekleştirilen kayar çatı, hava şartlarına göre açılıp kapatılabiliyor. Çatıdaki 8 metre eninde ve 80 metre boyundaki açıklık, projeye özgü tasarlanan kayar çatı sistemiyle elverişli hava şartlarında açılarak alışveriş merkezindeki ziyaretçilere açık hava hissini yaşatıyor. Çatı, üzerindeki yağmur sensörleri sayesinde yağmur başladığında otomatik olarak kapanıyor.

Kayar çatı sistemi, alüminyum raylar üzerinde tekerleklerle gidip gelen, her biri 16 metre uzunluğunda 5 modülden oluşuyor. Hidrolik motorlarla hareket eden modüller, motora zincirlerle bağlanıyor. Modüller birbiri içine girerek açılıp kapanıyor. 5 modülden üçü bir uçta, diğer ikisi diğer uçta toplanıyor ve çatının ortası tamamen açılıyor.

Açılıp kapanma esnasında herhangi bir sese neden olmaması için plastik tekerler kullanılmış. Motor da hidrolik olduğu ve yalıtımlı bir kabin içinde muhafaza edildiği için gürültüye neden olmuyor. Sistem 15 dakikada açılıp 15 dakikada kapanıyor. Projede kullanılan taşıyıcıların ve diğer aksesuarların tamamı alüminyum. Modüller 16 mm kalınlığında X yapılı şeffaf Lexan polikarbonatla kaplanmış. Sistemde yağmur, rüzgar ve yangın sensörleri yer alıyor.

Alışveriş merkezinin çatısında, kayar çatı sisteminin her iki yanında altışar tane olmak üzere toplam 12 tane de dairesel ışıklık yer alıyor. Lexan marka 25 milimetrelik şeffaf polikarbonatların kullanıldığı 3,30 metre çapındaki ışıklıkların uygulaması da yine Plastaş tarafından gerçekleştirilmiş.

Plastaş Genel Koordinatörü Umut Ulaştı: "Sabic İnnovative Plastics'in açılabilir çatı sistemlerindeki deneyiminden faydalandık."

Kayar çatı sisteminin kurulumunu, açılışa yetiştirmek için 2,5 aylık bir sürede gerçekleştirdiklerini söyleyen Plastaş Genel Koordinatörü Umut Ulaştı, sistemin tamamen projeye özel tasarlandığını belirtiyor. Plastaş'ın, Sabic Innovative Plastics firmasının Türkiye distribütörü olduğunu belirten Ulaştı, M1 Meydan Merter Alışveriş Merkezi projesinin çatısında da Sabic Innovative Plastics'in Lexan marka polikarbonatlarının kullanıldığını söylüyor.

Umut Ulaştı proje hakkında şunları söylüyor: "Projede 16 mm X yapılı Lexan polikarbonatlarını kullandık. X yapılı polikarbonatlar daha dayanıklı olduğu için daha geniş açıklıklar geçilebiliyor. Bu nedenle projede bu ürünü tercih ettik. Önce alüminyumdan bir taşıyıcı konstrüksiyon yaptık. Daha sonra bu modüller polikarbonat kaplandı. Gün ışığını daha iyi alabilmek için şeffaf polikarbonat tercih edildi. Projenin çatısındaki açıklık 8 metre enindeydi. Ama kayar çatıdaki modüller iç içe geçeceği için en dışta kalan en büyük modülün eni yaklaşık 11 metre olması gerekti. Yani 11 metreye 80 metrelik bir alanı kapatmış olduk. Bunu gerçekleştirirken Sabic İnnovative Plastics'in açılabilir çatı sistemlerindeki büyük deneyiminden de faydalandık."

"Emniyet açısından sisteme, yağmur, rüzgar ve yangın sensörleri koyduk. Yağmur anında çatı açıksa otomatik olarak kapanıyor. Şiddetli rüzgar varsa, otomasyon odasına sinyal yollayarak kapatıp kapatmama tercihini operatöre bırakıyor. Yangın çıkması durumunda ise her şartta sistem otomatik olarak açılıyor ve dumanı tahliye ediyor. Bunların hepsi Plastaş'ın hazırladığı bir yazılımla, alışveriş merkezinin otomasyon odasının kontrolüne bağlandı."

75 ton kar yükü taşıyabiliyor

"Alüminyumun ve polikarbonatın en büyük avantajı hafifliği. Bu sistemi camla yaptığınız takdirde konstrüksiyon olarak da çelik kullanmak zorundaydık, o zaman sistemin toplam ağırlığı 100 tonu geçerdi. Bizim sistemimizin yaklaşık ağırlığı 25 ton. Sistem tasarlanırken kendi ağırlığının yanı sıra 75 ton kar yükü taşıyacak şekilde tasarlandı."

"Sistemde her bir modül için ayrı raylar var. Rayların boyları da modüllerin ilerleyeceği noktalara kadar. Rayların en sonunda da modüllerin durması için sensörlerimiz var. Sensörlerde bir sorun olması durumunda da 3 farklı emniyet sistemi var. Zaten sensörlerde bir arıza varsa sistem uyarı veriyor."

"Kayar çatının iç tarafına da AVM'nin içerisinden görünecek şekilde polikarbonattan korkuluk yaptık. Bu korkuluk hem konseptle bütünleşti, hem de çatıda bir çalışma varsa orada çalışan kişi için de bir emniyet oluşturdu."

"Modüller arasında, hareket edebilmeleri için 10-15 cm kadar bir boşluk var. Çatı kapandığında o boşluklar PVC bantlarla kapanıyor. Önünde de zaten suyun girmemesi için alüminyum profillerden setler var. Sistem kesinlikle içerisine su sızdırmıyor. Bir hava sirkülasyonu oluyor ama zaten AVM'nin konseptinde öyle bir sirkülasyona izin verildiği için herhangi bir sakıncası yok. Yağmur ve kar açısından yüzde 100 sızdırmazlık garantisi veriyoruz."

Sistem yılda 2 kez bakım gerektiriyor

"Plastaş olarak sistem için 2 yıl garanti verdik. Bu garanti kapsamında ilk yıl 4 ikinci yıl 2 kere olmak üzere toplam 6 kere periyodik bakım yapacağız. Bu bakımlarda da sistemin yağ seviyeleri, rayların temizliği, motorun ve bilgisayar sisteminin kontrolü yapılacak. Polikarbonatlarda veya alüminyum profillerde herhangi bir hasar var mı kontrol edilecek. Zincirlerin bakımı yapılacak. Bu 2 yıldan sonra da yeni bir sözleşmeyle Plastaş olarak bu bakımları yapmaya devam edeceğiz. Çünkü sistem yılda 2 kez bakım gerektiriyor."