8 Eylül 2011 | UYGULAMA 34. Sayı (Eylül - Ekim 2011)

İNŞ. Y. MÜH. TUNCAY KAYA Uskon Uzay Sistem Konstrüksiyonları San. ve Tic. A.Ş. - Statik Proje Müdürü
İşveren: Minister of Public Works - Special Projects Administration
Ana Yüklenici: Ahmadiah Contracting and Trading Company - Kuveyt
Genel Mimari Tasarım: Paul Andreu - Fransa
Uygulama Mimari Tasarım: Associated Engineering Partnership - Kuveyt
Statik Tasarım: Farooqi Engineering Consultants - Kuveyt
Çelik Yapı Tasarımı ve İmalatı: Uskon Uzay Sistem Konst. San. ve Tic. A.Ş.
Kompozit Kaplama Sistemi Üreticisi: Arabian Profiles-BAE & Kalzip Roofing
Alüminyum Kaplama Yüklenicisi: Wuhan Lingyun Building Decoration

Kuveyt Uluslararası Havaalanı bünyesinde yer alan ve 2010 yılı başlarında tamamlanan Amiry Terminal, kare tabanlı yüksek bir uzay kafes kubbe şeklinde tasarlanan önemli bir yapı. VVIP Terminal Binası, aynı havaalanı içerisinde yer alan 96 metre serbest aks açıklığına sahip bir uçak hangarı çatısı ile birlikte aynı sözleşme kapsamında ve Uskon Uzay Kafes Sistemleri San. ve Tic. A.Ş. tarafından gerçekleştirildi. Bu iki yapının tüm proje ve imalat işleri Türkiye’de tamamlandı ve prefabrik eleman montajları çok kısa sürede şantiyede yapıldı.

1. Genel Tanıtım
Kuveyt Uluslararası Havaalanı Farwaniya bölgesinde bulunuyor. Son yıllarda yapılan büyük ve önemli bir yenileme ve genişletme çalışması sonrasında, yıllık toplam yolcu kapasitesi 6 milyon kişiye ulaşmış. Bu genişleme çalışmaları sonrasında, 2007 yılında, dünyanın en büyük yolcu uçaklarından biri olan Airbus A380’ler için yeni bir hangar binasına ve artan yolcu kapasitesine bağlı olarak da özellikle VIP yolcular için yeni bir terminal binasına ihtiyaç duyulmuş. Bu amaçla, 15 Eylül 2007 yılında, ana yüklenici olan Ahmediah Trading and Constructing Co. inşaat işlerine başlamış. Altyapı tasarım işleri bir taraftan yapılırken, Uskon Uzay Sistem Konstrüksiyonları San ve Tic. A.Ş. de binaların prefabrik uzay kafes sistemlerini gerçekleştirmek için alt yüklenici olarak belirlendi ve Uskon da altyapı tasarım çalışmalarına katıldı. Serbest kapı açıklığı maksimum 96 metre olan A380 Uçak Hangarı, diğeri biraz daha küçük olmak üzere iki gözlü olarak tasarlandı. İki ayrı hangar kapısına sahip olarak, aynı anda iki farklı uçağı misafir edebilecek şekilde tasarlanarak aynı proje kapsamında uygulaması da gerçekleştirildi.
VVIP Terminal Binası, daha çok Kuveyt Emiri ve misafirleri ile ülkeyi ziyaret eden diğer resmi konuklar için kullanılacak. Bu nedenle işveren, yapının yeni ve ilginç bir mimari tasarımı olmasını istemiş. Bunun sağlanması için de en yeni teknolojinin ve malzemelerin kullanıldığı, normalden çok daha geniş ve estetik bir tasarım özelliğine sahip bir yapı gerekliliği ortaya çıkmıştır.

2. Genel Proje Bilgileri ve Yapı Boyutları
Yapının dış boyutları planda 69  x 69 metre. Uzay çatının en alt kotundan en yüksek kotuna kadar olan yükseklik farkı 35.523 metre. Çelik sistemi oluşturan prefabrik uzay kafes modülasyon ölçüleri, yapının karmaşık geometrik özelliklerine bağlı olarak değişkenlik gösterse de, ortalama olarak genel modülasyon 2.167 x 2.167 metre. Yükselen geometri özelliğinde, iç mimaride kullanılmayan üst hacim bölgesinde, yapının yatay deplasmanlarını sınırlamak için faydalanılan yatay bir düzlem şeklinde, ikincil bir uzay bağlantı döşemesi bulunuyor. Bu kısımda, üst ve alt başlık modülasyon seviyeleri arasında kalan uzay kafes sistem yüksekliği 2.212 metre.

3. Amiry Terminal Projesi Tasarım Parametreleri
Tüm statik hesaplar, Eurocode1 ve Eurocode3 kullanılarak yapıldı. Deprem tasarım hesaplarında, altyapı proje müşaviri isteğiyle UBC’97 kullanıldı. Yükleme kriterleri şunlar:

Uzay sistem zati ağırlığı = 46.2 kg/m²
Aşık+kaplama ağırlığı = 41.0 kg/m²
Servis Yükü = 25.0 kg/m²
Asma tavan yükü = 15.0 kg/m²²
Live Load (çatı üzerinde) = 60.0 kg/m²
Rüzgar Yükü = 168.0 kg/m²  (V=80 mp/h)
Sıcaklık Değişmesi = Δt = ± 22°C
(H<13 m için); Δt = ± 35°C (H≥13 m için);
Deprem yükleri =  UBC’97‘ye göre; (Zone= I , Importance Factor=1.5 , R=3.5)

Uzay kafes sistem, betonarme altyapı üzerinde, toplam 32 adet mesnet üzerine oturtuldu. Kare tabanlı yüksek kubbe şeklindeki uzay kafes, her iki yönde 59.70 metre serbest mesnet açıklığına sahip. Uzay kafes sistemle bütünleşik olarak, özel dış dekoratif kısımları taşımak üzere, dev yaprak görünümlü ilave konstrüksiyonlar yer alıyor. Mimari görsel öğe olarak kullanılan bu karmaşık geometrili sistemler de taşıyıcı sistemin bir parçası olarak statik modele dahil edildi.
Uzay kafes sistem uygulaması ile ilgili bazı teknik bilgiler:

Uzay kafes sistem alanı = 4368 m²
Boru eleman sayısı = 15234 adet
Küre eleman sayısı = 3657 adet
Mesnet sayısı = 32 adet
Uzay sistem aks açıklığı = 59.7 m
Minimum boru eleman çapı:
D = 48.3 mm, t = 2.5 mm (S235)
Maksimum boru eleman çapı:
D = 219.1 mm, t = 8.0 mm (S235)
Min. cıvata çapı ve kalitesi: M12 - 10.9
Maks. cıvata çapı ve kalitesi: M56 - 10.9
Min. küre eleman çapı:   D = φ 75 mm
Maks. küre eleman çapı:   D = φ 280 mm
          
4. Aşık Sistemi ve Montaj İşleri
Uzay kafes taşıyıcı sistem üzerinde, kaplama bağlantısı için aşık sistemi bulunuyor. Uzay kafes sistem elemanları sadece düğüm noktalarından sisteme aktarılan yükleri taşırken, bu aşık sistemi, kaplama elemanların sisteme bağlanması sonucu ortaya çıkan eğilme momentlerini alıyor. Karmaşık geometri nedeniyle, aşık sistemi detayları da oldukça zor ve karmaşık özellikte oldu. Özellikle, mimari bir dış görünüm öğesi olarak tasarlanan dev yapraklar şeklindeki sisteme entegre edilmiş dış konsolların aşıkları ve bu kısımların arkasında yer alan su alma ağızları, proje ve imalat işlerini oldukça zorlayan unsurlar oldu.
Montaj işleri, statik hesapların bir parçası olarak düşünüldü ve her aşaması tahkik edildi. Yükselen simetrik geometrinin tüm avantajları montaj aşamasında kullanıldı ve bu sayede montaj işleri aşağıdan başlanıp yukarıya doğru ilerleyerek çok kısa sürede bitirildi.
Montajın çok kısa sürede bitirilebilmesinin diğer bir nedeni de, çelik prefabrik uzay kafes sistemin sahip olduğu genel avantajlardır.

5. Sonuç
Aynı sözleşme içerisinde Kuveyt’te inşa edilen ve her ikisi de prefabrik çelik uzay kafes sistem kullanılarak USKON tarafından gerçekleştirilen, A380 Uçak Hangarı ve VVIP Terminal Binası, 2010 yılının başından itibaren kullanıma açıldı.

 

---

R E K L A M