24 Mayıs 2016 | KONUK YAZAR 62. Sayı (Mayıs-Haziran 2016)

Cihan KALAY / Mimar cihankalay@gmail.com www.cihankalay.com

Bu yazı dizimi, sandviç panel firması sahipleri ve üst düzey yöneticileri için yazıyorum. Amacım, Türkiye’den dünya markaları çıkabilmesine yardımcı olmaktır.

Bu sayıda, şirket içi bölümlerden ve başarıya katkılarından bahsetmek istiyorum. İlk bölüm, doğal olarak “üretim bölümü”.

Yurdumuz, ilk modelden son modellere kadar tüm modellerin birarada görülebileceği, adeta bir sandviç panel üretim hattı müzesi gibidir. İnanıyorum ki bu hatların çoğu üretildikleri memleketlerde kalmış olsalardı, ekonomik ömürlerini çoktan doldurmuş ve artık kullanılmıyor, kullanılamıyor olacaklardı. Birkaç firmada çalıştığım için bu hatların bir kısmını görmüş, pazar araştırması ve rakipler hakkında bilgi toplama çalışmalarında da diğer hatlar hakkında bilgi toplamıştım. Sonuçta inanıyorum ki hepsi -görmediklerim de dahil- saat gibi çalışıyorlar, çalıştırılıyorlar. Bu hatların çoğu, üretildikleri maksimum üretim hızının çok üzerine hızlarda çalışmakta, üretimlerinde hiç düşünülmemiş ilave ihtiyaçlara cevap verebilir durumdalar. Olanağı olsa, hatların üretiminde çalışmış mühendisler getirilebilse, hatların günümüzdeki hali onlara gösterilebilse şok geçirirler ve gördüklerine inanamazlardı.

Üretim bölümlerinde oluşturulan bu büyük başarı kime aittir? Üretim bölümünde çalışan teknikerlere mi, mühendislere mi, yoksa müdürlere mi? Veya firma dışından bakım ve onarım amacıyla gelen teknikerlere mi, mühendislere mi, yoksa bakım işini yapan firmalara mı? Yoksa bakım-onarım işini yapabilecek kişi veya firmayı bulana mı, bulunabilmesine mi, kime aittir?..

Bence, katkı veren tüm kişilerin payı olmasına rağmen esas başarı, her türlü risk ve harcamayı göze alabilmiş firmanın üst yönetimine, yani firma sahibine aittir.

Türkiye’de bulunan neredeyse tüm panel firmalarının sahiplerini ve üst yönetimlerini panel hatları bakım ve revizesi ile üretim bölümleri konularında aldıkları başarılı kararlardan ötürü tebrik ederim. Üretimle ilgili yapacağım birkaç küçük eleştiriden sonra firmanın diğer bölümleri hakkında düşüncelerime geçeceğim.
Üretim hatlarının bakım ve revizesiyle ilgili bahsedebileceğimiz bu genel başarı, günlük rutin üretime dönüldüğünde ne yazık ki görülememektedir. Teknik bilgi eksikliği, teknik bilginin önemsenmemesi gibi sebepler ile hatalı, yanlış üretimlere devam edilebilmektedir. Hatalı olduğu bilinmeden yapılan üretimlerde, belirlenmiş detaya uygun gerçekleştirilemeyen / gerçekleştirilmeyen hatalı üretimlerde, hatalı ambalaj ve yükleme sonucu panellerin zarar gördüğü durumlarda (şantiyede paneli deforme ederek yapılan hatalı boşaltmalarda) sorumlu kimdir? (Bu liste uzatılabilir). Suç, üretim bölümü çalışanlarında mıdır? Bu soruya cevap vermeden, isterseniz diğer bölümlere geçelim.

Üretim hatlarının bakım ve revizyonunda başarılı bir şekilde firma dışından destek temin edebilen firma yöneticilerimiz, konu pazarlama ve satış olduğunda aynı başarıyı gösterememekte, firma dışından destek almaya sıcak bakmamaktadır. Sayıları pek de az olmayan bazı yöneticilerimiz, pazarlama ve satış konularında, kendilerinin çok başarılı olduğuna inanmakta ve hatta bu konuda dışarıdan destek alınması fikrini kendilerine hakaret olarak yorumlayabilmektedirler. Özgüvene sahip olmayı güzel bir özellik olarak görmeme rağmen bu arkadaşlara, pazarlama ve satış konularında danışmanlık hizmeti almalarını öneririm. Bu hizmeti alabilecekleri kişi ve kurumları bulabilmeleri pek de kolay değil, olmazsa olmaz sandviç panel bilgisi ve tecrübesi beklenince, faydalı olacak doğru kişileri bulabilmek zorlaşıyor.

Sandviç panelde pazarlama ve satış denilince benim aklıma önce, sağlıklı çalışan bir bayilik sistemi geliyor. Metalform’da (Firma kapanmış olduğu için adını vermemde sakınca yok) üretim bölümünde çalışan çocuklar, Antep bayisi Mehmet Amca’nın hastalanmış olmasına üzülürlerdi. Aklıma geliveren bu anı, ana firma ile bayilerin entegre olmasını anlatan iyi bir örnek bence. Günümüzde ne yazık ki sağlıklı çalışan bir bayilik sistemi hemen hemen yok gibi.

Sandviç panel “Üretiliyor”, “Yükleniyor”, “Naklediliyor”, “İndiriliyor”, “Cepheye getiriliyor”, “Çatıya çıkarılıyor”, ve “Monte ediliyor”. Hiçbir aşaması üretici firmanın kontrolünden çıkmaması gerekir; fakat sandviç panelin saydığımız bu 7 evresinin son dört tanesi bayisinin kontrolündedir.

Sanayici, yeni yaptığı fabrikanın panel işlerini, panel bayisine değil de doğrudan üretici firmaya vermek istiyor. Aklıma yine Metalform’dan bir anı geldi. Bir gün bir sanayici, elinde para dolu bir çantayla fabrikaya gelmiş ve “Satış sözleşmemi doğrudan sizinle yapmak istiyorum. Bayi, mayi tanımam” demişti. Saatlerce dil dökmüş, bayi ile anlaşmasının bir zorunluluk olduğuna ve bizim de bayi ile yapacağı sözleşmeye paraf atmamızın uygun olacağına ikna etmiş, bir bayimizi çağırarak işi bitirmiştik. Düşünüyorum da, günümüzde kaç firma bu duruşu gösterebilir? (Bu yazıyı okuyanlar arasında bulunacağına inandığım, panel işine halen devam eden eski bayilerin duygulandığını düşünüyorum. Yukarıdaki adreslerden beni ararlarsa sevinirim).

Üretici firma, kendi isteğiyle veya sanayicinin zorlamasıyla montaj işine girdiğinde, bayilik sistemi de kurabilir mi? Veya böyle bir durumda bayilik sistemine ne kadar güvenilebilir?

Önümüzdeki sayıda pazarlama ve satış bölümlerinin katkılarından bahsetmeye devam edeceğimizi belirterek satırlarımı sonlandırmak istiyorum.