Türkiye genelinde yapılardaki saÄŸlamlığı artırarak, can ve mal güvenliÄŸini saÄŸlamaya yönelik birtakım ilave tedbirler alınmasına iliÅŸkin düzenlemeleri içeren Planlı Alanlar Ä°mar YönetmeliÄŸi’nde DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüÄŸe girdi. Ä°mar YönetmeliÄŸi’nde depreme karşı ilave önlemler getiren düzenleme, 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren geçerli olacak.

Konutların zemin katlarındaki ticarî kullanımlardan bitiÅŸik yapıların deprem anında oluÅŸturduÄŸu çekiç etkisine kadar birçok alanda düzenlemelerin ve önlemlerin yer aldığı YönetmeliÄŸe göre; konut olarak kullanılan yapılarda ticarî zemin kat yüksekliÄŸi 4,5 metreyi geçemeyecek, kısa kolonlar oluÅŸturulamayacak, asma katlar güvenlik sebebiyle yapılamayacak ve zemin artı 4 katlı yapılarda kapalı çıkma yapılamayacak.

Konutların Zemin Katlarındaki Ticarî Yapılara Yeni Kural: Ticarî Zemin Kat YüksekliÄŸi 4,5 Metreyi Geçemeyecek

Konut olarak kullanılan binaların zemin katlarında ticarî iÅŸletmeler için yeni kurallar da getirilecek. Ticarî birimin zemin kat yüksekliÄŸi 4 buçuk metreden az olacak, yapının tasarımında Türkiye Bina Deprem YönetmeliÄŸi’nde yer alan A12, A13, A14 veya A15 tipi taşıyıcı sistemler kullanılacak. Ayrıca, kısa kolon oluÅŸturulmayacak, binada asma kat ve kapalı çıkma yapılmayacak.

Birbirleriyle BitiÅŸik Olan Yapıların Çekiç Etkisi OluÅŸturmasına Karşın Önlem Alındı

BitiÅŸik yapılacak olan binaların depremde çekiç etkisi oluÅŸturup, birbiri ile çarpışmasının önlenmesi amacıyla binaların arasında Türkiye Bina Deprem YönetmeliÄŸi gereÄŸi bırakılması gereken deprem derz boÅŸluÄŸu kadar mesafenin parsellerin sınırından itibaren bırakılması zorunlu olacak.

Mühendislere ve Mimarlara Tecrübe Åžartı

Yapılan düzenlemeyle, yeni mezun inÅŸaat mühendislerinin hazırlayabileceÄŸi statik projeler zemin kat hariç 4 kat ile sınırlandırılacak. Konuya dair mimar ve mühendislerde aranacak nitelikler ve öne çıkarılacak ÅŸartlar ÅŸöyle oldu:
• Zemin kat hariç 5 ila 7 kat arası binaların statik projelerini hazırlayacak inÅŸaat mühendisleri için en az 3 yıl mesleki tecrübe ve toplamda en az 10 bin metrekare alana sahip 4 farklı proje yapmış olma ÅŸartı aranacak.
• Zemin kat hariç 8 ila 15 kat arası binaların statik projelerini hazırlayacak inÅŸaat mühendisleri için en az 5 yıl mesleki tecrübe, toplamda en az 15 bin metrekare alana sahip 6 farklı proje yapmış olma ÅŸartı aranacak.
• Zemin kat hariç 15 kat üzeri binaların statik proje müellifliÄŸi için ise en az 7 yıl mesleki tecrübe, toplamda en az 20 bin metrekare alana sahip 8 farklı proje tecrübesi ve yapı ana bilim dalında veya deprem mühendisliÄŸi alanında lisansüstü eÄŸitim yapma ÅŸartı getiriliyor. Ancak yürürlük tarihine kadar diÄŸer ÅŸartları yerine getirenlerden lisansüstü eÄŸitim ÅŸartı aranmayacak.

Kamu Binalarına Yeni Düzenleme

Kamunun kullanımına özel binaların mimarî proje müellifleri için de yeni kurallar devreye alınıyor. Buna göre:
Düzenlemeye göre, ayrıca, mimari estetik deÄŸerinin arttırılarak ÅŸehirlere kimlik kazandırılması amacıyla, nüfusu 50 binden fazla olan belediyelerde yapılacak resmi binalar, ibadet yerleri, eÄŸitim, saÄŸlık tesisleri, kültürel binalar, eÄŸlence yapıları, konaklama amaçlı binalar, alışveriÅŸ merkezleri, ulaÅŸtırma istasyonları, iÅŸ hanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar ile merkezi iÅŸ alanları ve idaresince bu kapsamda olduÄŸu deÄŸerlendirilen yapıların projelerini hazırlayacak mimarlara iliÅŸkin de yeni kurallar getiriliyor.

Bu yapıların mimari proje müellifliÄŸi ile ilgili, projelendirme sürecinde aktif olarak bulunacak mimarlardan ise ÅŸunlar beklenecek:
• Kamuda veya üniversitelerin mimarlık bölümlerinde ya da meslek odasına kayıtlı serbest mimar olarak en az 5 yıl mesleki tecrübe bulunma ÅŸartı
• Bu yapının proje müellifliÄŸi, yapı ruhsatı alınmış toplamda minimum 10 bin metrekarelik alana sahip en az 4 farklı yapının projelendirilme sürecinde aktif olarak bulunan mimarlarca üstlenilecek
• Mimarlık ana bilim dalında tezli lisansüstü eÄŸitim görmüÅŸ mimarlar için ise bu kriterlerin yarısının saÄŸlanması yeterli sayılacak
Bu kapsamdaki kamu binalarının projeleri yöresel mimariye uygun olarak tasarlanacak, yapının kullanım fonksiyonunu azami ölçüde yansıtan mimari öÄŸeler içerecek, yapının bulunduÄŸu cadde veya sokakta mimari estetik komisyonunca belirlenmiÅŸ referans bina bulunması halinde referans bina cephesindeki mimari öÄŸelerle ve sokak silueti ile uyumlu olacak ÅŸekilde tasarlanacak.
Düzenleme ile ayrıca;
• YüksekliÄŸi 30 buçuk metreyi geçen konutlar ile inÅŸaat alanı 2 bin metrekareyi geçen kamu binalarının kullanımına mahsus binalardaki mekanik tesisat proje müelliflerinin; en az 3 yıl mesleki tecrübesi bulunup, toplamda en az 10 bin metrekarelik alana sahip en az 4 farklı proje yapmış olması gerekecek.
• YüksekliÄŸi 51 buçuk metreyi geçen tüm binalar ile yapı inÅŸaat alanı 30 bin metrekareyi geçen umumun kullanımına mahsus binaların mekanik tesisat proje müelliflerinin ise; en az 5 yıl mesleki tecrübesi bulunup, en az biri bir önceki gruba dahil olmak üzere toplamda en az 10 bin metrekarelik alana sahip en az 4 farklı proje yapmış olması ÅŸartı aranacak.

Projelerin UygunluÄŸunu, Mimarî Estetik Komisyonları DeÄŸerlendirecek

Düzenleme ile Mimari Estetik Komisyonlarının yapısında da deÄŸiÅŸikliÄŸe gidildi. Mimari estetik komisyonunda yer alan mimar üye sayısı en az 2 olacak ve komisyon baÅŸkanının en az 5 yıl deneyimli veya mimarlık ana bilim dalında tezli lisansüstü öÄŸrenim görmüÅŸ bir mimar olması ÅŸartı getirilecek. Böylelikle Komisyonda daha nitelikli deÄŸerlendirme yapılacak ve daha saÄŸlıklı kararlar alınması saÄŸlanmış olacak.