***
Yeni projeyi incelerken, Fransız ulusunun devrim yapma merakına bir kez daha tanık oldum. Burada söz konusu olan devrim, iletişim alanında… 1970’li yılların Paris’inde otomobille etrafından homurdanarak dolaşılan tahta perdeyle çevrili şu meşhur kör “Hal Çukuru” nerede, o günden bugüne küresel boyutta içine girilmiş bulunulan “iletişim çağı”nın bütün gereklerini insanlığa örnek oluşturacak biçimde yaşama geçiren şimdiki ilerici yaklaşım nerede…
Bu arada değişmeyen şeyler de var. Bunlardan biri, kent yaşamını ilgilendiren bir konuda planlamaya verilen önem: Bu sürecin aceleye getirilmeden, uzmanlığına güvenilen kişiler eliyle ve geniş bir mutabakat sağlanarak değerlendirilmesi. Bir diğeri ise, herhangi bir kentsel dönüşüme karar verilirken gözetilen ana ilkenin, bu dönüşümün asla rantçılığa hizmet etmeyen, tam tersine, şehir yaşamını kolaylaştıracak, ulaşıma, kültür etkinliklerine, rekreasyon gereksinimine katkıda bulunacak bir içerikte olması.


1962’de Hallerin kent dışına çıkarılması kararının alınmasından, -ağırlıklı olarak bölgesel ekspres metro inşası üzerine kurulu- yer altı imar projesinin uygulanmaya başlaması yedi yılı almıştı. 2002’de “Forum des Halles”in yeniden düzenlenmesinin kararlaştırılmasından, yapı etkinliklerine 2010’da başlanmasına kadar geçen süre de sekiz yıldan az değil. Bu süreçte birbiriyle bağlantılı sekiz kamuoyu yoklaması yapılmış, beş tanıtım sergisi, on sekiz halka açık toplantı gerçekleştirilmiş. Ayrıca, 5 adet sürekli mutabakat komisyonu, temalara göre ayrışmış 39 çalışma grubu ve şantiye işleyişini denetleyen 16 halk komitesinin katılımıyla tam altmış kez uyum arayış toplantısı düzenlenmiş. Yapı sürerken saydamlık gereği, isteyenin şantiyeyi izleyebilmesi için bir seyir platformu oluşturulmuş. Haftanın her günü açık enformasyon bürosunda projeyi bütün yönleriyle tanıtan ücretsiz broşür ve kataloglar bulunduruluyor. Ayrıca, şantiyenin planlamaya ne kadar uygun olarak ilerleyip, ilerlemediği her hafta basılıp dağıtılan föylerde açıkça görülüyor: ortaya çıkabilen aksamaların gerekçeleri açıklanıyor; bunları telafi etmek için bulunan çözümler halkla paylaşılıyor.


14,5 metre gibi alçak gönüllü ve çevreye saygılı bir yükseklikten ama 96 metre gibi muazzam bir açıklığı da destek almadan geçerek yer altı şehrinin girişini koruma altına alan çelik ve cam örtü (kanopi), teknolojinin tüm olanaklarını kullanmakla birlikte esin kaynağını doğadaki morfolojik gelişme ilkelerinden alıyor. Halka dağıtılan tanıtım kitapçıklarından birinde projenin mimarı (2004’teki Büyük Mimarlık Ödülünün sahibi) Patrick Berger, tasarımını; “yapılaşmış alan ile bitkisel uzam arasında eklem görevi yapacak, doğanın ve kentin enerjilerinin birlikte titreşmelerini sağlayacak bir yapı” olarak tanımlıyor.


Aynı kitapçıkta, şehircilikten sorumlu belediye başkan yardımcısı bayan Anne Hidalgo, Paris Belediyesinin uzun yıllardır sahip olduğu: ‘başkenti özel otomobillerden olabildiğince arındırma ve alternatif ulaşım araçları ile yayalaşmayı özendirme’ yaklaşımını bu proje bağlamında bir kez daha somut örneklerle açıklıyor.


Uçak, tren, metro türünden iç sıkıcı bir araçtan indikten sonra, Paris gibi bir dünya metropolüyle ilk tanışma anında nasıl böylesine iç açıcı bir doğa görünümüyle karşılaşılacağı, bu yazıya eşlik eden proje canlandırma resimlerinden gayet iyi anlaşılıyor. Burada görülen yeni tür yeşil alan yaklaşımı, Fransızların o ünlü simetrik park düzenleme alışkanlıklarını da bir kenara bıraktıklarının en güzel kanıtı olsa gerek…


Çağdaş bir mimarlık başyapıtı olacağı şimdiden belli anıtsal ‘kanopi’nin altında, sağda-solda ortaya çıkacak kapalı alanların AVM olarak değerlendirilmeyip(!), “işitme engellilerin diğer insanlarla kültür ve sanat alışverişinde bulunacakları bir çalışma ve gösteri merkezi ile göçmen aile çocuklarını sokağa itilmekten kurtaracak ve “hip-hop” / “krump” dans eğilimlerini rahatça hayata geçirebilecekleri atölyelere mekân sağlayacağını; ayrıca, inşaat sürerken her yaştan çocuğu mahalle yaşamına şimdiden katıcı rehberlik çalışmaları düzenlendiğini; evsizlerin de unutulmayıp onların barınma, beslenme ve temizlenme gereksinimlerinin şantiye alanının hemen yakınlarında kurulan geçici barınaklarda karşılanmakta olduğunu yine bu broşürlerden öğreniyoruz.


Yeni “Haller Meydanı” düzenlemesiyle ilgili daha fazla bilgi: www.parisleshalles.fr sitesinden elde edilebilir.

 

---

R E K L A M