22 Temmuz 2014 | KONUK YAZAR 51. Sayı (Temmuz-AÄŸustos 2014)

Dr. Erdener ILDIZ erdener@ildiz.com.tr
- Ahmet Abi, arkadaşlar konuşuyordu duydum... Çatının bir ısıl direnci varmış, bu direnç dedikleri ne o la ki?


- Dursun Usta, her çatının, olması gereken bir ısıl direnci vardır.


- Bu da nereden çıktı Ahmet Abi? Bugüne kadar ısıl direnç mi vardı? Eski köye yeni adet çıkarılıyor...


- Dursun Usta, bulunduğun bölgedeki iklim koşullarına göre çatılarda bir ısıl direnç yaratmak gerekir, ki çatılardan ısı kaybı fazla olmasın. Mesela Antalya’daki çatının ısıl direnciyle Erzurum’daki çatının ısıl direnç değerleri farklıdır. Erzurum daha soğuk olduğundan ısıl direnç değeri daha büyük olmalı.


- Nereden bileceğiz o bölgedeki ısıl direnç değerini Ahmet Abi?


- Bu değerler her bölge için tespit edilmiş ve ilgili makamlar tarafından yayınlanmıştır Dursun Usta, o dokümanlara bakacaksın.
- Ahmet Abi, sen mimarsın; şu işi biraz daha anlatır mısın? Pek bir şey anlamıyorum ben bu işten.


- Bu iş biraz teknik bir konu, emin misin öğrenmek istediğinden?


- Evet Abi… Bak kağıt, kalem de burada. İstediğin gibi yaz-çiz, ben dinlerim seni. Notlarımı da alırım, merak etme sen.


- Çatının toplam ısı direncini, çatı katmanında yer alan malzeme ve hava boşluklarının dirençlerinin toplamı oluşturur.
İletkenlik ve ısıl direnç arasındaki bağıntılar şöyledir:


Isı Geçirgenliği U = 1/R (bir bölü ısıl direnç)
Isıl Geçirgenlik Direnci R = 1/U (bir bölü ısıl geçirgenlik)
Burada 
U = Isı iletkenliği W / m2K
R = Isı geçirgenlik direnci m2K/W
K = Sıcaklık farkıdır.



Eğer çatı sıcaklığı +40 °C ve binanın iç sıcaklığı +25 °C ise sıcaklık farkı (TD) TD = 15 K şeklinde yazılır.
- Ahmet Abi hemen formüllere girdin kafam iyice karışmaya başladı yine.


- Sen bunlara fazla kafanı takma. Bu değerler her malzeme için üretici firmalar tarafından teknik dokümanlarda verilir. Senin yapacağın iş basit aslında. Çatıya koyacağın malzeme ve hava boşluklarının tek tek ısıl dirençlerini alt alta toplayıp, toplam ısıl direnç değerini bulacaksın.


- İstenen ısıl direnç değerini bulamazsak ne yapacağız o zaman Ahmet Abi?


- O zaman, çatı katmanlarında yer alan malzemelerin ve hava boşluklarının kalınlıklarıyla oynayacaksın. Direnç az geldiyse, örneğin ısı yalıtım malzemesinin daha kalınını seçeceksin ya da hava boşluğunu artıracaksın. Toplam ısıl direnç değerini hesaplarken iç ve dış yüzey hava tabakalarının ısıl dirençlerini de hesaba katmayı unutmayacaksın. Onların da küçük de olsa bir direnci var. Dursun Usta, istersen bir örnek üzerinde anlatayım bunu sana.
- Çok iyi olur Ahmet Abi.


- Basit bir çatı kesitinde R değerini teşkil eden elemanlar şu şekilde olsun.





Bu 5 adet R değerine “toplam ısı direnci” (RT) denir. Bu kesitte yer alan her elemanın ısıl direnç değerini bulup alt alta toplayacaksın, hepsi bu. Eğer malzemenin kataloglarda ısıl direnç değeri değil de ısıl iletkenlik katsayısı verilmişse o zaman şu formülü kullanarak, ısıl direnç R değerini bulacaksın.


R = L/K


Burada R = Isı geçirgenlik direnci 
(m2 K/W)
L = Malzemenin kalınlığı (m)
K = Isı iletkenliği (W/mK)


Genellikle kataloglarda ısıl iletkenlik katsayısı verilir. Kullandığın malzemenin kalınlığını da dikkate alarak ısıl direnç değerini hesaplaman gerekir. Bildiğin gibi hava boşluğunun ısıl direnç değeri de hava boşluğunun kalınlığıyla değişir. Örneğin eğimi 2 ila 23 derece olan bir çatıda, 10 cm kalınlığındaki hava boşluğunun ısıl direnç değeri 0,17 m2K/W’dır. Bu hava boşluğunun önüne yansıtıcı bir malzeme koyarsan, hava boşluğunun ısıl direnç değeri hızla artar.


- Çok ilginç Ahmet Abi. Demin bahsettiğin 10 cm’lik hava boşluğunun önüne yansıtıcı bir malzeme, örneğin alüminyum folyo koysak, ısıl direnç değeri ne olur acaba?


- Tabloya bakıp hemen söyleyeyim Dursun Usta... Bahsettiğim hava boşluğunun ısıl direnç değeri 0,30 m2K/W oluyor Dursun Usta.


- Ahmet Abi, nerdeyse direnç iki misli artıyor,  çok ilginç geldi bu teknik bana.


- Dursun Usta, bu söylediklerimi aşağıdaki tablodaki gibi basit bir örnekle toparlayalım istersen.


- Çok iyi olur Ahmet Abi.




 

---

R E K L A M