18 Kasım 2014 | UYGULAMA 53. Sayı (Kasım-Aralık 2014)

Binayı çepeçevre dolaşan eğrisel cephe tamamen camdan oluşuyor. Böylece hemen hemen tüm katlar doğrudan güneş ışığından faydalanıyor. Mutlu Çilingiroğlu (MİAR Mimarlık Bürosu) tarafından tasarlanan ve Türkiye’nin ilk BREEAM sertifikalı kamu yönetim yapısı olan Küçükçekmece Belediyesi Yeni Hizmet Binası, çevreye duyarlı birçok yeniliği barındırıyor. 
Eğimli arazide yer almasından ötürü üç ayrı kotta üç ayrı girişi bulunan binanın girişleri fonksiyona göre sınıflandırılarak bina içi hareket düzenlenmiş, bina dışında kalan alanlar dış duvarla çevrelenmeyerek, çocuk parkı ve rekreasyon alanı olarak çevre yeşiline açık bırakılmış. Binanın dış yüzeyi ise tamamen şeffaf. 
Üç daire formunun yan yana gelmesiyle oluşan plan şeması, dairenin merkezinden dış mekana her yönde eşit uzaklık sağlıyor. Bu suretle iç mekanlarda daha homojen bir aydınlık ve dış mekanı her yönde eşit algılama imkanı elde ediliyor. Merkezden çevreye doğru ışık ve görüş olanağı maksimum seviyede. Plandaki bu dairelerin içbükey birleşme noktaları, binanın girişlerinin yer aldığı ve girişin vurgulanmasının yanında yönlenme ve kavramayı da sağladığı noktalar. Binanın iki yanında yer alan Başkanlık ve Belediye girişleri, en yoğun kullanılan 3 kata doğrudan ve kestirmeden ulaşılabilinmesini sağlıyor. 


Başkanlık girişinden ulaşılan ve 18 metre yüksekliği olan galeri boşluğunun ortasında meclis salonu yer alıyor. Kolayca ulaşılabilen bir konumda, şeffaf, aydınlık bir alanda silindir formuyla yer alan meclis salonu, içe dönük yapısına rağmen doğal aydınlatmadan da yararlanıyor. Bu galeri boşluğundan bakıldığında binanın bütün katları algılanabiliyor. Bütün üst katlar birbirinin tekrarı ve yine şeffaf belediyecilik anlayışına uygun olarak açık ve rahat ulaşılabilen bir tasarıma sahip.
Başkanlık girişinden üst katlara asansör ve merdivenlerle kolayca ulaşılabilirken, alt kattaki servislere de ilave açık merdivenlerle ayrıca bağlantı sağlanıyor. Meclis ve çevresinde yer alan aktivite alanlarından, hemen altındaki katta yer alan çok amaçlı faaliyet odalarına ve toplantı salonlarına doğrudan ulaşılabiliyor. Bu salonların altında yer alan Belediye girişinden de yine aynı şekilde bu kata doğrudan ulaşım söz konusu. Binaya tüm ulaşım, her türlü fiziksel engele sahip insanın, her noktadaki hizmete yardımsız ulaşabileceği şekilde sağlanıyor. 





Binanın çevresini saran aydınlıklar, binanın toprak kotu altında kalan alanlarının da tüm katlarda doğal havalandırma ve doğal ışıktan mümkün olduğu kadar fazla yararlanılabilmesi amacını taşıyor. Bu katlarda bazı ofis alanlarının yanında sergi salonları, kafeterya, spor salonu, kreş, mescit gibi sosyal donatı alanları da yer alıyor. Buradan doğrudan güney bahçeye ulaşılabiliyor, rekreasyon ve çocuk oyun alanları bu bahçede trafikten yalıtılmış bir şekilde düzenli. En üstte yer alan başkanlık katı ve destek birimleri, giderek yoğunluğun azaldığı uzaklıkta konumlanıyor, bunun yanında manzaraya yönlenişiyle ve iç bahçeleriyle zenginleştirilmiş bir prestij katı özelliği taşıyor. 


Eğrisel cephe camdan oluşuyor
Binada pasif iklimlendirme, yüksek seviyede yalıtım, düşük hava geçirgenliği, güneş enerjisi stratejileri, az enerji kullanan aydınlatma, çevreye en az verecek şekilde üretilmiş ve taşınmış yerel malzemeler, az su kullanımını teşvik eden çözümler ve sayaçlar ile yağmur suyunun yeniden kullanımı gibi çevreci çözümler mevcut. 
Binayı çepeçevre dolaşan eğrisel cephe tamamen camdan oluşuyor. Böylece hemen hemen tüm katlar doğrudan güneş ışığından faydalanıyor. Özellikle iki katı yeraltında olmak üzere toplam 9 katı olan ofis binası için bu yaklaşım son derece işlevsel. Aynı şekilde, belediye meclis binasının bulunduğu alan da tamamen gün ışığını alan korunaklı bir iç avlu/galeri şeklinde. Binanın her iki yanında yer alan 7 katlı otoparkı ve tek katlı teknik hacimler binası gibi ışık alması gerekmeyen alanlarsa yeraltında bulunuyor. 





Çatı da yeşil
Binanın iç malzemeleri uzun süreli dayanıklılık ve bakım gerektirmeme özelliklerinin yanında Yeşil Bina kriterlerini de sağlayacak şekilde seçilmiş. Binanın üst çatısı, bakım gerektirmeyen örtücü bitkilerle kaplı. Yeşil çatının binaya akustik ve ısı yalıtımı sağlaması, binadan atmosfere ısı yansımasını engellemesi ve yağmur suyunu toplamaya katkısı da söz konusu.

Küçükçekmece Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü’nden Mimar Şerafettin Mataracı ve Makine Mühendisi Tuncay Gürcan: “Çift cephenin büyük avantajlarını görüyoruz”

“Binaya mart ayında taşındık. Başta insanların alışması biraz zor oldu. Özellikle pencerelerin açılmaması ilk günlerde insanları bir miktar rahatsız etti. Havalandırma sistemimiz de sessiz çalıştığı için psikolojik olarak içeride yeterli hava olmadığı kanısı hakimdi. Fakat zamanla içerideki hava kalitesinin çok üst düzeyde olduğu anlaşıldı. Şimdi ise hiçbir rahatsızlık duyulmuyor. Çift cephenin ısı yalıtımı ve günışığı konusunda büyük avantajlarını görüyoruz. Bunu özellikle yaz aylarında yaşadık. Yazın en sıcak günlerinde soğutma sistemimizin yaklaşık yarısını çalıştırdık. Bunda, iklimlendirme cihazlarını seçerken maksimum verimlilikte ve minimum bakım gerektirenleri tercih etmemizin de katkısı vardı. Binamızı gezmeye gelen insanlar iç hava kalitesinden de oldukça memnunlar. Buz depolama sistemi yaz aylarında yaklaşık üç-dört saatte tükeniyor ama başarılı bir sistem. Şu anda da aktif olarak çalışıyor. Özellikle yaz aylarında gece 23:00’ten sonra sabah 05:00’e kadar binayı soğutuyoruz. Nem miktarı eğer yüzde 60’ın altında olursa camlar otomatik açılıp klima sistemleri kendilerini kapatıyor. Yürüyüş yolu hariç çatının tamamı yeşil. Sedun bitkisi kullandık. Yaklaşık 15 cm’lik toprak tabakası var. Bu bize hem ısı yalıtımı hem de ses yalıtımı sağlıyor. Yoğun yağışlar yaşadık ve hiç sıkıntı yaşamadık. Yağmur yağdığı için depolarımız da doldu. Bina Yönetim Sistemi olduğu için su ve enerji giderlerimiz sürekli kayıt altına alınıyor. Mesela bahçe ve dış sulamaya otomatik sayaç taktık ve bunların giderlerini görebiliyoruz. İçerideki hava miktarını da ölçüyoruz."
Priedemann Cephe Danışmanlığı Genel Müdürü Kaan Kuran: “Kompleks bir cepheye sahip”

“Küçükçekmece Belediyesi binası çok özellikli bir yapı ve kompleks bir cepheye sahip. Çift cidar uygulaması kompleks bir uygulamadır. Hesaplamalar, tek bir cidardaki kadar kolay değildir. Uzun süren simülasyonlar sonucu cephenin yıl boyunca davranışını daha dikkatli göz önüne almak gerekir. Fakat çok cidarlı bir cephe doğru tasarlanıp, doğru uygulandığında İstanbul şartlarında da maksimum konforu sağlayacak duruma gelebilir; ki Küçükçekmece Belediye binası da bunun güzel bir örneği oldu” 


“İkinci cidarın en büyük problemlerinden birisi, arada kalan hava boşluğunun aşırı ısınmasıdır. O aşırı ısınmayı engellemek amacıyla boşluğun havalandırılması, havalandırmayı yaparken de kattan katta geçişlerde mutlaka bir engel ile katların kendi içinde çalışmasının sağlanması gerekir. Araya aldığınız taze hava ile iç mekandaki insanlara doğal hava sağlanması çok önemli bir işlevdir. Dıştaki cidarın özellikle yüksek katlı binalarda rüzgarı kesmek ve içeriye daha sakin bir temiz hava sağlamak gibi önemli bir katkısı oluyor. Mesela yazın iki cephenin de havalandırma kanatları gece boyunca açılıp güvenli ve etkili, ertesi günün soğutma maliyetlerini önemli ölçüde düşüren bir ‘gece soğutması’ uygulanabiliyor. Çünkü yapılarda tek cidar olduğu zaman camı açık bırakmanın en büyük sakıncası, içeride hesap edemediğiniz rüzgar hareketlerine sebep olmasıdır. Ofis ortamında da bu çok istenen bir durum değildir. Dış cidar, rüzgar hızını ve yükünü kestiğinden, oluşan çok daha düşük hızlı bir hava hareketiyle gece soğutması dediğimiz uygulamayı yapabiliyoruz ve bu uygulama, sabah başlayan ofis içi soğutma işlemine büyük katkı sağlıyor ve bu gideri yüzde 15’e kadar düşürebiliyor. Küçükçekmece Belediyesi Hizmet Binası’nda sağlanan önemli kazanımlarından birisi bu yöndedir.” 


“İknci önemli konu ise güneş korumalı oluşturduğumuz ara boşlukta oldukça ekonomik ama son derece etkin, hem ışığını ayarlayabilen, hem de içeri giren güneş enerjisinin azaltılabildiği alüminyum lamelli jaluzilerin bulunması. Çok cidarlı cephelerde güneş koruması çok önemlidir. Ortadaki boşluk aşırı ısınınca etkin bir güneş koruması gerekir, ki en iç cepheye etki eden ısı azaltılabilsin. Bu jaluzilerle hem doğal ışık seviyesi ayarlanabiliyor hem de içeri giren ısı ayarlanabiliyor ve azaltılabiliyor. Binada Priedemann’ın önerisiyle jaluziler kapatıldığında en üstteki bir metrelik kısım perfore olarak uygulandı, yani tam kapalı halinde bile bir miktar gün ışığı alır. Bu da jaluziler kapalıyken suni aydınlatma ihtiyacını ortadan kaldırmakta veya ciddi ölçüde azaltmaktadır.”


“Bu projede, bina cephesinin tek bir kısmı çift cidar. Böylece dışarıdan hemen hemen değişmeyen, üniform bir görüntü sağlanıyor ki bu, mimari bir amaçtı. Dış cidarda ana performans camı olarak güneş koruması olan, ısı yalıtım değeri yüksek, içerideki görüntüyü dışarıya veren bir cam seçildi. Bu seçim sayesinde iç cidar camları nispeten daha ekonomik oldu. Böylece toplam maliyette de önemli bir avantaj sağlandı. Dış cidarda 60/32 cam grubu kullanıldı. İç cephede ise güneş koruması oldukça düşük, 70/40 grubu camlar tercih edildi. Ayrıca yalıtımlı cam ünitesi boşluklarında hava yerine kullanılan argon gazı yaklaşık olarak ısı yalıtım performansını yüzde otuz artırıyor.” 


Soğutma sistemi yüzde 40 kapasiteyle çalışıyor
“Cephede, cam ile çerçeve birleşimindeki ve yalıtım camının kenarları boyunca oluşan ısı kayıplarına (transferine) da dikkat edildi. Bu da cam ünitesinin içinde kullanılan çıta ile alakalı. Camın içinde, alüminyum yerine paslanmaz çelik veya daha etkin ve ucuz olan plastik esaslı yeni nesil çıtalar kullanıldığında, cephe birimleri çeperi boyunca ısı kayıp ve kaçakları oldukça azalıyor. Cephenin toplam ısı yalıtımı performansına da yüzde on beş civarında katkı sağlıyor.”
“Bu ‘Sıcak Kenar’ (Warm Edge) tabir ettiğimiz yeni nesil çıta kullanımı Küçükçekmece Belediyesi cephesinin toplamda 1.3 W/m2K seviyesinde düşük bir toplam ısı transferi katsayısı (Ucw) sağladı; ki bu kriterle Türkiye’de bir rekor olduğunu düşünüyoruz. Yeşil çatı uygulamasının da çatıdaki ısınmayı azalttığı, çatı üzerindeki sıcaklıkları düşürdüğü için özellikle yazın soğutmada çok olumlu etkileri var. Ayrıca çatıdaki ışıklıklar binanın orta bölgesinde olan meclis salonu ve toplantı salonuna doğal ışık ve doğal havalandırma sağlıyor.”



 

---

R E K L A M